فرو رفتگی نوک پستان و راه درمان آن

برخی اوقات بر اثر عارضه‌های پستان مانند عفونت‌ها و تومورها ، نوک یک یا هر دو پستان به جای اینکه رو به بیرون باشد، دچار فرورفتگی می‌شود. تخمین زده می‌شود 9 الی 10 درصد کل زنان در یک یا هر دو پستان خود دچار فرو رفتگی می‌شوند. این ناهنجاری گاهی نیز در مردان رخ می‌دهد که البته به اندازه بانوان رایج نیست.

فرو رفتگی نوک سینه گاهی به صورت مادرزادی رخ می‌دهد اما اگر این ناهنجاری در سنین بزرگسالی و به طور ناگهانی رخ داده باشد می‌تواند نشان‌دهنده بیماری یا وجود مشکل خاصی در بافت پستان‌ها باشد.

بسته به اینکه تو رفتگی نوک پستان تا چه اندازه باشد ، پزشکان یک طبقه‌بندی برای آن انجام می‌دهند که عبارت است از :

• سطح یک: در این حالت نوک سینه به راحتی به سمت بیرون قابل کشیده شدن است و گاهی بر اثر تحریک یا سرما فرو رفتگی آن برطرف می‌شود. در این حالت معمولاً شیردهی بدون مشکل انجام می‌شود.
• سطح دو : در این حالت نوک سینه قابلیت کشیده شدن به سمت بیرون را دارد اما به سرعت به حالت تورفته خود باز می‌گردد. معمولاً این سطح از تورفتگی سینه باعث ایجاد مشکل در شیردهی زنان می‌شود.
• سطح سه: این حالت شدیدترین حالت تو رفتگی سینه است و در آن نوک سینه کاملاً به سمت داخل کشیده شده است و امکان شیردهی نیز وجود ندارد.

افزایش سن

از اواسط دهه سوم زندگی، سینه‌ها دچار تغییرات ظاهری می‌شوند و به مرور زمان این تغییرات ، شکل پستان‌ها کاملاً عوض می‌کند. داکت‌های شیری با گذشت زمان و نزدیک شدن به دوران یائسگی کوتاه‌تر می‌شوند و این امر سبب کشیده شدن نوک پستان‌ها به سمت داخل می‌شود. گاهی افزایش سن ممکن است باعث تو رفتگی کامل نوک سینه‌ها شود.

از آنجایی که با افزایش سن ، احتمال ابتلا به سرطان پستان بالا می‌رود، توصیه می‌شود در سنین بالای 40 سال آزمایشات دوره‌ای به منظور تشخیص ناهنجاری‌ها در پستان به طور منظم انجام شود.

شیردهی، جراحی‌های سینه و یا صدمات وارد شده به سینه

در چند هفته اول پس از شیردهی، نوک پستان‌ها به طور طبیعی مقداری به سمت داخل کشیده می‌شود. این امر زمانی رخ می‌دهد که داکت‌های شیری بر اثر شیردهی دچار آسیب شده باشند. جراحی‌های پستان و صدمات وارده به پستان نیز گاهی می‌توانند سبب تورفتگی سینه شوند.

اختلالات مادرزادی

نوک سینه‌ها در پروسه‌ای تکاملی در جنین ایجاد می‌شود. گاهی بر اثر کامل نشدن رشد قاعده پستان و داکت‌های شیری، نوک پستان‌ها به صورت مادرزادی دچار فرورفتگی می‌شود.

اکتازی مجاری شیری

مجراهایی که شیر را از غدد شیری به نوک پستان می‌رسانند می‌توانند ضخیم شده و مسدود شوند. در علم پزشکی به این بیماری اکتازی مجاری شیری گفته می‌شود که عموماً در زنان بین 45 تا 55 سال رخ می‌دهد.

در عارضه اکتازی مجاری شیری علاوه بر فرو رفتگی نوک پستان علائم دیگری مانند قرمزی نوک سینه و هاله اطراف آن، حساس شدن نوک سینه و خروج ترشحات رنگی نیز رخ می‌دهد. در اکتازی مجاری شیری ممکن است گرفتگی این مجراها خود به خود برطرف شوند اما گاهی نیاز به استفاده از درمان‌هایی مانند مصرف آنتی بیوتیک و یا جراحی وجود دارد.

عفونت باکتریایی یا ماستیت سینه

در برخی موارد ممکن است باکتری‌ها وارد مجاری شیری شده و باعث عفونت شوند. این وضعیت را ماستیت پری داکتال می‌گویند که در زنانی شایع است که به تازگی زایمان کرده‌اند یا درحال شیردهی هستند. علاوه بر این، ماستیت پستان ممکن است در زنانی که ترک و زخم در نوک پستان‌های خود دارند رخ دهد.

در صورتی که فرورفتگی در نتیجه عفونت باکتریایی باشد ، علائم دیگری نیز مانند حساسیت، قرمزی و حس داغی نوک پستان به علاوه خروج مایعات و احساس توده در پستان‌ها رخ می‌دهد. برای تشخیص فرورفتگی نوک پستان ناشی از ماستیت پستان سونوگرافی انجام می‌شود. شایع‌ترین درمان ماستیت پستان مصرف آنتی بیوتیک است، هر چند که اینگونه عفونت‌ها نیز ممکن است با گذر زمان بهبود پیدا کنند.

آبسه‌های زیرپوستی

گاهی عفونت‌ها ممکن است در غده‌های موجود زیر پوست هاله اطراف نوک پستان رخ دهند و ناحیه‌ای چرکی به نام آبسه به وجود آورند. این عارضه می‌تواند سبب فرورفتگی نوک سینه شود. اگر چه آبسه زیر پوست پستان شایع نیست اما تحقیقات نشان می‌دهد که بروز این مشکل ارتباط مستقیمی با مصرف دخانیات، پیرسینگ و همچنین دیابت دارد. برای درمان این آبسه‌ها از آنتی‌بیوتیک و خارج کردن مایع درون آبسه با استفاده از سوزن یا جراحی استفاده می‌شود.

سرطان پستان

فرورفتگی نوک پستان می‌تواند از علائم سرطان سینه باشد که با احساس توده‌های ضخیم در پستان و تغییرات شکل ظاهری در پستان‌ها همراه است. برای تشخیص این مشکل پزشک شما ممکن است از روش‌های مختلفی مانند معاینه فیزیکی پستان‌ها، ماموگرافی، سونوگرافی پستان، بیوپسی و ام آر آی استفاده کند.

برای درمان سرطان پستان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که به استیج سرطان بستگی دارد و عبارتند از جراحی ، رادیو تراپی، شیمی درمانی و هورمون درمانی.

بیماری پاژه پستان

بیماری پاژه پستان یک نوع سرطان نادر است که نوک سینه و هاله اطراف آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اغلب زنانی که دچار این عارضه می‌شوند ، توده سرطانی در مجاری شیری همان پستان خود نیز دارند. علاوه بر مسطح شدن و فرورفتگی نوک سینه، بیماری پاژه پستان می‌تواند سبب ایجاد درد ، زخم شدن و پوسته پوسته شدن نوک پستان، و همچنین خروج مایعات شود.

در صورت مشاهده فرورفتگی نوک پستان یا هرگونه ناهنجاری دیگر در پستان‌های خود به پزشک مراجعه کرده و در خصوص روش‌های درمان آن مشورت کنید. درمان این عارضه بستگی به میزان و شدت فرو رفتگی دارد. به صورت کلی روش‌های درمانی عبارتند از:

روش هافمن

این روش درمانی در صورتی که نوک سینه ها مسطح هستند یا مقدار اندکی دچار فرو رفتگی شده‌اند مؤثر است. با انجام این تکنیک امکان شیردهی در افرادی که به عارضه فرو رفتگی نوک پستان مواجه هستند امکان‌پذیر است. برای اجرای روش هافمن دو انگشت شست خود را در دو جهت مخالف در اطراف نوک سینه قرار داده و به آرامی دو انگشت خود را به جهت مخالف بکشید. این کار را از بالا و پایین و زوایای مختلف انجام دهید. برای مؤثر بودن این تکنیک باید این کار را 2 الی 5 بار در روز انجام دهید.

ابزارهای مکنده نوک سینه

یکی از روش‌های مؤثر درمانی فرو رفتگی نوک پستان، که از همه روش‌ها بهتر بوده و معمولا به درمان قطعی نیز منجر می‌شود استفاده از ابزارهایی مانند سرنگ(نیپلت) یا کاپ ساکشن شیردوش  است. گاهی نیز پوسته‌های سخت پلاستیکی زیر سینه بند بیمار نصب می‌شود تا به مرور زمان با ایجاد فشار در اطراف نوک سینه آن را به سمت بیرون بکشد.

استفاده از نیپلت

به وسیله نیپلت اونت Avent می توان بدون نیاز به عمل جراحی و بدون درد، نوک سینه های فرورفته را درمان کرد .
استفاده از این وسیله بسیار آسان بوده و نیپلت با مکشی ملایم، نوک سینه مادر را به بیرون کشیده و به مرور، حالت فرورفته آنرا از بین می‌برد و مادر به آسانی می‌تواند به فرزند خود شیر داده تا نوزادی سالم داشته باشد.این دستگاه توسط یک جراح پزشک انگلیسی ابداع شده که عملکرد آن به صورت کلینیکی تایید شده و به صورت جهانی در حال استفاده می‌باشد. از طرفی از این وسیله سبک و آسان می توان در زیر لباس استفاده کرد و به همین دلیل در اماکن مختلف قابل استفاده است.

جراحی

برای درمان فرو رفتگی نوک سینه‌ها عموماً نیازی به جراحی نیست و این روش فقط در مواردی که فرورفتگی شدید باشد و مانع شیردهی شود توصیه می‌شود. با پزشک خود مشورت کنید تا متوجه شوید شما کاندیدای مناسبی برای انجام عمل جراحی هستید یا خیر. عمل جراحی فرورفتگی نوک پستان یک عمل بدون نیاز به بیهوشی است که معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود مگر اینکه این فرورفتگی در نتیجه عامل دیگری مانند سرطان یا عفونت ایجاد شده باشد.

سخن پایانی

فرورفتگی سینه بیش از اینکه یک عارضه خطرناک باشد، یک مسئله آزاردهنده است که باعث می‌شود بسیاری از افراد از ظاهر نامتناسب پستان‌های خود ناراضی باشند. البته این عارضه در صورتی که همراه با علائم دیگر مانند درد، قرمزی ، پوسته پوسته شدن و زخم شدن پستان باشد ، به منظور تشخیص قطعی علت بوجود آمدن این علائم باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.